فرایند تبدیل نقاط روستایی به شهر در مقیاس ملی و پیدایش پدیدة «خام‌شهرها»
نویسنده
چکیده مقاله:
بررسی سلسله‌مراتب شهری و مطالعة شهرهای دارای سطوح مختلف جمعیتی در سرشماری‌های رسمی کشور، ما را با پدیده‌ای جدید مواجه می‌سازد. این پدیده، تبدیل و ارتقای روستاهای کوچک به شهر به‌رغم داشتن جمعیتی کمتر از آستانة تعریف‌شده برای شهرشدن است. این سکونتگاه‌ها که امروزه بیش از یک‌سوم از شهرهای کشور را تشکیل می‌دهند، کمترین امکانات، خدمات، تأسیسات و تجهیزات شهری را در خود جای داده‌اند. مقالة حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از آمارهای سرشماری‌های رسمی عمومی کشور و بهره گرفتن از نرم‌افزار ArcGIS برای نشان دادن توزیع فضایی این شهرها، در مقیاس ملی و منطقه‌ای انجام گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که تبدیل روستاهای کوچک به شهر، در همة دوره‌ها در نظام شهری ایران وجود داشته است، اما بیشترین تعداد آن را در آخرین سرشماری کشور می‌توان مشاهده کرد، که از 1139 شهر کشور در آن سال، 370 نقطة شهری جمعیتی کمتر از 5000 نفر داشته‌اند. از دلایل انتخاب چنین سیاست و راهبردی از طرف وزارت کشور، می‌تواند وجود رابطة کاملاً مستقیم و معنی‌دار بین متغیرهای فاصله از پایتخت، فاصله از شهرهای مرکز استان و سال شکل‌گیری استان با تعداد این‌گونه شهرها باشد. بدین معنی که هرچه از تهران و از مراکز استان‌ها بیشتر فاصله بگیریم بر تعداد روستاهای کوچک تبدیل‌شده به شهر افزوده می‌گردد. از آنجا که تعداد این‌گونه شهرها در استان‌های تازه شکل‌گرفته مانند خراسان جنوبی بیشتر از استان‌های دیگر کشور است، می‌توان استنباط کرد که راهبرد تبدیل نقاط روستایی به شهر، راهبردی اداری-مدیریتی و سیاسی برای تقویت تمرکززدایی و توسعة منطقه‌ای در نواحی دوردست و مناطق محروم و همچنین سیاستی برای پرکردن شکاف سلسله‌مراتب شهری در استان‌ها، شهرستان‌ها و بخش‌های تازه شکل‌گرفته است.
منابع مشابه
فرایند تبدیل نقاط روستایی به شهر در مقیاس ملی و پیدایش پدیدة «خام شهرها»
بررسی سلسله مراتب شهری و مطالعة شهرهای دارای سطوح مختلف جمعیتی در سرشماری های رسمی کشور، ما را با پدیده ای جدید مواجه می سازد. این پدیده، تبدیل و ارتقای روستاهای کوچک به شهر به رغم داشتن جمعیتی کمتر از آستانة تعریف شده برای شهرشدن است. این سکونتگاه ها که امروزه بیش از یک سوم از شهرهای کشور را تشکیل می دهند، کمترین امکانات، خدمات، تأسیسات و تجهیزات شهری را در خود جای داده اند. مقالة حاضر با روش ...
متن کاملتحولات ساختاری-کارکردی پس از تبدیل نقاط روستایی به شهر (مورد: شهر کانی سور- شهرستان بانه)
سکونت گاه های انسانی بعنوان یک فضای جغرافیایی، همواره تحت تأثیر ساخت ها و روابط مختلف دچار تغییراتی در ساختار و عملکرد خود شده اند. بررسی، شناخت، و تفسیر نحوۀ تحولات ساختاری-کارکردی آن ها، مخصوصاً تحولات پس از نقش پذیری شهری سکونت گاه های روستایی بزرگ که نقطه آغازین شهرهای کوچک و متوسط در آینده هستند، می تواند گام مؤثری در توسعه آن ها باشد. لذا در این مقاله با استفاده از روش پیمایشی، مطالعات مید...
متن کاملمدیریت شهری در نقاط روستایی الحاقی به محدوده شهری نمونه موردی شهر اسلامشهر و روستای شاطره
مقدمه و هدف پژوهش: طی نیم قرن اخیر، یکی از اثرات فرآیند شهرگرایی شتابان بر ساختار فضایی و جمعیتی کشور، رشد فزاینده تعداد شهرها و همچنین تبدیل مراکز روستایی به نقاط منفصل شهری است؛ این امر باعث بر هم خوردن تعادل توزیع فضایی جمعیت و برنامه ریزی می‌شود و آسیب‌های اجتماعی وسیعی از آن مترتب است. با توجه به عدم وجود هم‌خوانی در این نقاط جمعیتی در زمینه عوامل متعددی چون عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی ...
متن کاملچالشهای انبوه‌سازی مسکن، ارزیابی نقاط ضعف مسکن مهر در مقیاس ملی
مقولة مسکن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نیازهای زندگی انسان‌ها از ابتدای سکونت بشر مطرح بوده است؛ لذا با رشد شهرنشینی و تجمع افراد در شهرها مسائل و مشکلات مسکن بیشتر خودنمایی کرده است. این موضوع به‌خصوص در شهرهای جهان سوم در قالب کمبود مسکن و نیز پایین بودن کیفیت مساکن موجود نمایان شد. در همین جهت هرکدام از دولت‌ها با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... خود طرح‌هایی را درجهت رفع و یا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 4 شماره 3
صفحات 535- 557
تاریخ انتشار 2013-09-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023